Vintiuna asociacions le piden a l'Academia Aragonesa d'a Luenga consenso pa la ortografía de l'aragonés

Se meten a la disposición de l'Academia Aragonesa d'a Luenga y solicitan que se realicen consultas a los stakeholders u grupos d'interés: profesorado y centros d'ensenyanza, editorials y escritors, periodistas y medios de comunicación, asociacions y atras entidatz relacionadas, etc.

ortografía de l'aragonés

Estas asociacions indican que treballar de conchunta ye un proceso propio que forma parte d'a identidat cultural d'a luenga aragonesa pus conserva expresions como ‘a comunal’, ‘a vezinal’, u ‘a zofra’ pa referir-se a formulas colaborativas.

Y d'esta traza se puedan considerar mas ampliament los aspectos pedagochicos y de comunicación en cheneral, y los suyos impactos economicos y socials, a fin que la decisión responda a ixes criterios de sostenibilidad.

Las asociacions que abaixo s'expresan han remitido a l'academia, la siguient declaración:

Declarazión “O futuro de l’aragonés”

L'aragonés fa servir diferens espresions con sinnificatos similars, que enunzian a ideya de treballar colaborando: "fer a comunal", "a vezinal" u "a zofra". Iste conzeuto fa parti d'a propia cultura, d'a identidat d'a nuestra lengua: ta conseguir obxetivos difízils en situgazions adversas cal colaborar e dialogar con sensatez.

Contar con a opinión d'os stakeholders u grupos d'intrés agora fa parti d'os metodos de chestión más efiziens ta prener dezisions en organizazions de tot o mundo, e ye en o esprito de l’achenda 2030.

Por tot o debandito, os prozesos de consulta son prou importans: o primer prozeso de consulta ampla sobre as grafías levó a l'alcuerdo de 19 d'abril de 1987. Dimpués de bels años naxioron discrepanzias e se proposoron bel par u tres de grafías que no cualloron, escatizando a flama d'o "conflicto d'as grafías". Cuan se constituyó a Direzión Cheneral de Politica Lingüistica, se prebó d'acorar ixe conflicto e s'empentó un prozeso de consulta a bellas entidaz lingüisticas mirando de trobar o consenso por meyo d'a triga d'espezialistas de prestichio, eslechitos por as mesmas, cualo treballo se publicó en o BOA en 2017.

En iste inte esiste a posibilidat de que a nueva grafía que ye farchando l'Academia Aragonesa d'a Lengua siga etimolochista e preziosista, una grafía que recuerde l'orichen e a evoluzión d'as parolas, alportando “abolorio” a ra lengua. Isto no deberba estar un problema grau en lenguas ofizials estatals, en as que un zereño sistema d'ensiñanza e administrativo permite refirmar cualisquier norma grafica (encara que en Franzia, por exemplo, no l'han conseguito soluzionar dende a reforma de 1990).

En o caso de l'aragonés, a transmisión familiar ye radita e si esiste bella asperanza de pervivenzia d'a nuestra lengua, será por meyo d'o sistema educativo, recuperando nuevos fabladors que más tardi transfieran a lengua a os suyos deszendiens. L'asignatura de lengua aragonesa ye mui probable que contine siendo voluntaria u optativa, e no contará en pagas con o refirme constrictivo de l'administrazión publica, por o que caldrá que siga sufizienmén atrautiva ta os alumnos que la triguen.

No esiste una grafía perfeuta, manimenos cal buscar una grafía que aporte sostenibilidat a la lengua en os aspeutos sozials, sobre tot pedagochicos, una grafía que no espache d'as escuelas a os alumnos que han de aprender-la. Ye pues impreszindible que a norma s'elabore parando cuenta d'a opinión más que más d'os profesionals de l'amostranza, pedagogos e mayestros espezializatos que avaloren a oportunidat d'una nueva grafía en toz e cadagún d'os libels educativos.

Cal meter ficazio asinas mesmo en a sostenibilidat economica d’a lengua: a edizión de material d’ensiñanza, traduzión y edizión en cheneral gosa fer-se dende asoziazions no lucrativas, editorials d’economía sozial u dende l’administrazión publica con poco presupuesto. Cada vegata que se cambian grafías suposa un gran coste ta una lengua sin capazidat finanziera, cuan además son muitas as nezesidaz d’inversions.

Por tot ixo, a ras entidaz que refirmamos iste escrito, nos pertoca e nos preocupa a dezisión que aiga de prener l'Academia Aragonesa d'a Lengua, y pedimos que se pare buena cuenta d'os problemas e oportunidaz d'una nueva grafía, considerando as dembas pedagochicas, sozials, economicas e todas aquellas que puedan resultar afeutadas por as suyas dezisions. Que s'establexcan mecanismos de verificazión, control e correzión que priven errors mayors, pues no semos en condizions de fer rabosa.

L’Academia tiene a difízil misión de chestionar ixos retos d’a lengua aragonesa con criterios de sostenibilidat, e a comunal: por ixo as diferens entidaz nos metemos a ra suya disposizión, perque a lengua aragonesa ye patrimonio común.

Entidaz que refirman lo documento

Alazetal, Asociación Cultural Aljez de Villamayor, Asociación cultural A Gardincha (Cadrete), Asociación Oficios Perdidos Ejea, Asociación de Vecinos y Amigos de El Grado - Lo Grau, Asoziazión Cultural Finestra Batalera, Asoziazión per l’aragonés Purnas (Somontano de Barbastro / Semontano de Balbastro), Bente d’Abiento, Boira Fablans Zinco Billas, Caballeros de Exea, Calibo (Alto Galligo), Coord. Biscarrués – Mallos de Riglos, Espelungué Chazetania, Junta Cultural Las Fuens (Chistau), Ligallo de Fablans de l’Aragonés, Rebellar, QArte (Cuarte de Huerva / Cuart de Uerba), 24 de septiembre, Rasmia, Rolde de Estudios Aragoneses, y Sociedad Cultural Aladrada.

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de nuestra política de cookies, pincha el enlace para más información.

ACEPTAR
Aviso de cookies