En amanar-se lo cabo d’anyo de l’asesinato de Chuan de Lanuza “O mozo”, Chusticia d’Aragón, o 20 d'aviento de 1591, por orden de Felipe II de Castiella, as organizacions nacionalistas y independentistas d’Aragón paran os suyos homenaches y actos cargaus de contenius culturals y reivindicativos.
Iste 422 cabo d’anyo plega con un ambient más furo que no atras ocasions. D’una man a posibilidat ubierta por o gubierno de l’Estau espanyol de sacar a figura d’o Chusticia, que ha provocau queixas en buena parti d’a sociedat aragonesa, declaracions en contra de Puyalón, CHA, IU y PAR y o prencipio d’una campanya ta que no se torne a “tallar o tozuel a o Chusticia”. D’atra man, l’anuncio d’o referendum soberanista en Catalunya afunda en os problemas d’estructura estatal y d’identidatz nacionals de l’Estau.
A Fundación Gaspar Torrente, vinclada a Chunta Aragonesista, ha organizau qualques actos en istos diyas d’antis d’o 20 d’aviento. As actividatz en esfensa d’os dreitos y libertatz d’Aragón prencipiaron iste miercols con a presentación d’o numer 10 d’a revista El Ebro, en o Centro Cultural de Las Armas de Zaragoza. En a revista se i pueden leyer articlos sobre a Reforma de l’Administración local, a realidat trilingüe aragonesa u nuevas alportacions sobre l’orichen d’o nacionalismo aragonés.
En Uesca, en a siede de l’Instituto d’Estudios Altoaragoneses, Mark Demesmaeker, diputau flamenco de l’Alianza Libre Europea –ALE-, fació la charrada “Confederalismo en la Unión Europea“. En a mesma chornada o Ligallo de Redolada d’a Plana de Uesca de CHA homenacheo a la Plataforma en Esfensa d’a Escuela Publica de Uesca. As chornadas rematan hue con un acto d’homenache a Chuan de Lanuza, a o canto d’a suya estatua en a Plaza Aragón de Zaragoza, y un concierto de La Ronda de Boltaña en o Centro Cultural Las Armas de Zaragoza.
Dende l’independentismo de cuchas son convocadas dos concentracions por o movimiento soberanista En a tuya man. En Chaca se ferá hue, diya 20, a las 19.00 en o Paseyo Constitución, entre que en Zaragoza, a cita será a las 12.00 d’o diya 21, en a puerta d’a Diputación de Zaragoza. En a convocatoria, En a tuya man esfiende que “no podemos quedar-nos sin fer cosa debant d’a enrestida recentralizadera d’o gubierno d’o PP” y que en “en a nuestra man” un listau d’obchectivos como “a soberanía economica, conseguir un marco propio de decisión, esfender as nuestras luengas u destinar más medios a potenciar una educación, cultura y sanidat publicas, entre atras propuestas. Ta ista convocatoria se i han sumau organizacions independentistas como Purna, A Clau Roya, SEIRA, A Enrestida u Puyalón. Iste partiu, antimás, ha feito publico un comunicau apostando por una compleganza en a movilización soberanista.
O partiu Estau Aragonés ha convocau tamién un acto de homenache o domingo 22 d’aviento a las 13.00 debant d’a placa que remera l’asesinato d’o chusticia y a dentrada d’as tropas castellanas en Aragón, chunto a lo Mercau Central de Zaragoza, amán d'o nuevo memorial en carrera Manifestación. OSTA, (Organización Sindical de Treballadors d’Aragón) tamién convoca atro homenache, iste chunto a lo monumento d’a Plaza Aragón, o 20 a las 9.20, denunciando “l’actitut centralista de Madrit” y esfendendo “un modelo d’estau que reconoixca toda la diversidat y plurinacionalidat de l’Estau espanyol”.