ARREDOL | O galego pierde unatra batalla. Entre anyos, a mala evolución en l’uso, implantación y prestichio social d’a luenga galega yera compensada, quan menos en parte, por o feito que continaba estando a luenga habitual d’a mayoría d’a población de Galicia, seguntes diversos indicadors. Ista realidat prencipia a cambear u, quan menos, ixo ye o que revela o estudeo mas recient a o respecto: os datos que emanan d’o censo de población y viviendas de l’INE y que l’Instituto Galego d’Estadistica viene de desgranar. O que l’IGE amuestra ye que, en o periodo comprendiu entre 2001 y 2011, as personas que dicen parlar “siempre” galego cayoron tretze puntos y ya no son mayoría.
En l’anterior periodo d’iste estudeo o 57% d’a población d’o país teneba o galego como luenga d’uso cutiano. Mientres, o 30% sinyalaba que la feba servir “a veces” y o 13%, nunca. Un decenio dimpués os fablants habituals de galego pasan d’estar cerca d’o 60% a no aconseguir ni o 45%. Concretament, qui fan servir “siempre” l’idioma propio de Galicia son o 44% d’o total, mientres que ye charrau “a veces” por o 45% d’a población y “nunca”, por l’11%.
Pese a la contundencia d’os datos dende a Xunta s’opta por l’optimismo y quasi por a celebración. A traviés d’un comunicau a Consellería d’Educación, d’a que depende a Secretaría Cheneral de Politica Lingüistica, diz “valorar positivament a información” d’iste estudeo, porque d’a “suma” de qui usa o galego “en exclusiva” y de “qui lo usa chunto d’o castellano” cal concluir que “un 89,1% d’a población usa o galego en mayor u menor mida en a suya vida diaria“, o que “suposa un incremento de dos puntos”, chusto o que cayoron as personas que dicen no usar o galego “nunca”. Pa lo Gubierno cal interpretar que “cada vez son mas numerosas as personas que s’expresan de traza natural y espontania en qualsiquiera de todas dos luengas, por considerar-se con competencia pa fer-lo”.
Santiago, a ciudat con mayor presencia d’a luenga propia
Amás d’a evolución cheneral de l’uso d’o galego entre a población d’o país istos datos de l’IGE permiten tamién radiografiar un d’os ambitos mas sensibles pa l’idioma, o d’as ciudatz, y mesmo crebar qualques topicos a o respecto -y tamién confirmar-ne atros-. Asinas, d’a enqüesta se tira que Compostela ye a urbe galega con mayor peso d’a población que siempre fabla galego, con un 44% d’o total. As siguients son Orense y Lugo, encara que a mas de 10 puntos de distancia y encara mas luen se sitúa A Corunya, con un 16%, y Pontevedra y Vigo, todas dos con un 15%.
Atendendo a istos resultaus a ciudat mas desgalleguizada en tener-ne idiomaticos ye Ferrol, no solament por amostrar o menor porcentache de fablantes habituals de luenga galega, un 12% d’o total, sino tamién porque ye o espacio urbano en que mas vecindario diz no charrar “nunca” galego, un 23% que la sitúa muit por alto d’o promedio galego. Tamién son por alto d’ixe promedio de l’11% as ciudatz d’A Corunya, Vigo, Pontevedra y Lugo, mientres que están por debaixo Orense (11%) y Compostela (8%). En as siet ciudatz o grupo de población mas numeroso ye o que diz charrar galego “a veces”.
En iste contexto, o solo indicador d’o estudeo que no fa prender una nueva alarma ye o relativo a la conoixencia d’o galego, o que amuestra, asinas mesmo, que o emplego u no de l’idioma contina estando una qüestión mas ligada a la voluntat personal que a la capacidat pa fer-lo. Quasi o 99% d’a población de Galicia diz entender o galego y as personas que se sienten capacitadas pa charrar-lo plegan en o 90,8%. Asinas as cosas, y pese a o mal diagnostico en que s’aconsigue l’uso habitual, a realidat torna a comparar-se con as teorías de qui apelan a excluir a luenga galega d’o espacio publico debant d’o risgo que os mensaches no sían comprendius por a ciudadanía.
Como en o relativo a l’uso tamién en iste punto o Gubierno galego peca d’optimismo. En iste caso, o departamento de Jesús Vázquez destaca que “pese a l’incremento considerable d’a immigración que se produció entre os anyos 2001 y 2011, con 77.410 personas extrancheras mas, o porcentache de población que declara saber charrar o galego se mantiene practicament en os mesmos porcentaches en iste periodo”.
…
[Artículo original de Praza Pública]